“Ik snap het niet” verzucht ze. “Nou heb ik toch weer ‘ja’ gezegd tegen dat nieuwe project. Terwijl ik al veel te veel werk heb. Mijn manager heeft me beloofd dat ik hulp krijg. Dus ik ben overstag gegaan, terwijl ik weet dat die hulp er waarschijnlijk nooit komt. Ik baal van mezelf. Waarom kan ik niet gewoon ‘nee’ zeggen?”

Steeds dezelfde valkuil

Herken je dat? Dat je steeds weer in dezelfde valkuil trapt of in een situatie zit waar je niet blij van wordt. Dat je iemand belooft om te helpen en er achteraf spijt van hebt. Dat je je laat verleiden om iets lekkers te eten, terwijl je je voorgenomen had om dat niet te doen. Je baalt van jezelf. Waarom lukt het je nou niet?

Dat komt omdat weten en doen twee dingen zijn.

Ik weet er alles van. Ik weet dat ik vaak te impulsief ben en eerst even na moet denken voordat ik iets doe. Maar dan vertelt een vriendin dat haar verbouwing over een paar weken start en dat ze de keuken nog moet leeghalen. En voor ik het weet heb ik al gezegd dat ik haar kom helpen. Of ik zie een post op Facebook voor een leuke cursus. In mijn enthousiasme heb ik me al aangemeld zonder er over na te denken of het wel echt iets voor me is. Achteraf heb ik dan spijt van mijn snelle reactie. Ben ik boos om mezelf dat ik er niet even wat langer over na heb gedacht. Maar ja, het kwaad is al geschied.

Weten is nog niet doen

Weten wat goed voor je is één ding. Het ook doen, is iets heel anders. Vooral als het even tegenzit of als je je dag niet hebt. Dat heeft ermee te maken dat weten in je hoofd zit en doen in je hart. Je herkent het zo:

• Blijf je excuses en redenen bedenken waarom je het niet moet doen (hoofd) of sta je te trappelen om te beginnen (hart).
• Praat je de situatie goed (hoofd) of ben je het spuugzat dat het niet verandert (hart).
• Zie je alleen maar beren op de weg (hoofd) of zie je vooral uitdagingen (hart).
• Heb je al bedacht dat het toch niet gaat lukken (hoofd) of ben je vol vertrouwen dat het goed gaat (hart).
• Ben je bang voor de gevolgen als het fout gaat (hoofd) of zie je fouten als leermomenten (hart).

Weten is wilskracht

Weten doe je met je hoofd. Het gaat over feiten, verstand, logica, voors en tegens en nadenken. Je hoofd weet dat je ‘nee’ moet zeggen tegen je manager. Want je werkt al over om je eigen werk af te krijgen en je wacht nog steeds op de beloofde hulp voor vorige projecten. Maar op het moment dat je tegenover hem zit, zeg je geen ‘nee’. Het weten is blijkbaar niet genoeg om je gedrag te veranderen.

Doen is gevoel

Bij het doen is je gevoel (pijn en verlangen) leidend. Je komt pas in beweging als de pijn of het verlangen groot genoeg zijn. Als je genoeg hebt van de pijn of eindelijk wilt bereiken waar je al zo lang naar verlangt. Dat is een sterkere motivatie dan je wilskracht. Ineens kost het je geen moeite meer om het anders te doen en te komen waar je wilt.

En dat verklaart ook waarom dat dus in andere gevallen niet lukt. De pijn of de situatie levert je nog iets op wat je onbewust prettig vindt, wat je een goed gevoel geeft. Of datgene wat je wilt lijkt je wel leuk, maar je wilt het niet kost wat kost. Het is een ‘nice to have’.

Een voorbeeld

In het voorbeeld over ‘nee’ zeggen tegen een project, kan het zijn dat je je gevleid voelt dat je manager juist jou voor dat project vraagt. Of dat je bang bent dat je de volgende keer niet meer gevraagd wordt als je nu ‘nee’ zegt. Of dat hij het ziet als onvoldoende gemotiveerd zijn. De pijn verdragen levert je dus iets positiefs op. En zolang dat er is, zul je geen ‘nee’ zeggen.

Maar op het moment dat je vol zit met projecten en je vader wordt ernstig ziek en heeft mantelzorg nodig, wordt het een ander verhaal. Dan lukt het je wel om ‘nee’ zeggen. Omdat je er voor je vader wilt zijn. Omdat je tijd met hem wilt doorbrengen nu het nog kan. Omdat je extra vrije dagen wilt opnemen. Omdat werk dan ineens niet meer zo belangrijk is.

Wachten of toch proberen?

Moet je dan maar gaan zitten wachten totdat de pijn of het verlangen groot genoeg is, omdat het anders toch niet lukt?

Misschien wel. Want blijkbaar is het voor sommige dingen die je anders wilt doen nog niet het goede moment. Je kunt dan door blijven gaan op wilskracht, maar dat kost je enorm veel energie en levert vooral frustraties op. Je kunt dus beter kijken naar de dingen waar de pijn of het verlangen zo groot beginnen te worden dat je er echt iets mee wilt. Waar je steeds vaker van denkt: en nou ben ik het zat. Als je dat gevoel wat meer voedt, lukt het je om eerder in beweging te komen.

Ik heb inmiddels met mezelf afgesproken dat ik niet meer meteen overal ‘ja’ op zeg, maar er eerst een nachtje over slaap. Dat lukt me, omdat ik het spuugzat was dat ik steeds op mijn vrije dagen anderen aan het helpen was. Terwijl er thuis allerlei klussen bleven liggen waar ik last van had en ik eindelijk die boeken wilde lezen die al tijden op de leestafel lagen. Ook al gaat het nog niet helemaal vanzelf en automatisch, het gaat al stukken beter. Het is nu gewoon een kwestie van oefenen en volhouden. En lief zijn voor mezelf als ik toch weer in mijn oude valkuil stap.

Wat is jouw grootste valkuil en waardoor lukt het je nog niet om eruit te blijven? Ik lees het graag.

Voor nu wens ik je een stralende dag!

Liefs,

Manita

P.S. Heeft je netwerk ook baat bij mijn blog? Deel het! Gebruik hiervoor de knoppen hieronder.